Έξι Σύγχρονοι Ιάπωνες Αρχιτέκτονες της δεκαετίας του '90
CURATOR:
Jackie Kestenbaum, έχει παρουσιασθεί ήδη στη Νέα Υόρκη
ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗ:
Columbia University (ΗΠΑ), Obayashi Foundation (Japan)
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΚΘΕΣΗΣ:
Λόης Παπαδόπουλος, Χρ. Σαχανά, Σ. Τσιτιρίδου
ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΚΘΕΣΗΣ:
Ίδρυμα Ιωάννης και Άννα Βελλίδη, Τομέας Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού και Εικαστικών Τεχνών του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ, ΣΑΘ, ΤΕΕ ΤΚΔΜ.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η έκθεση «Έξι σύγχρονοι Ιάπωνες: η γενιά του 1990» είναι η πέμπτη, μέσα σε δύο χρόνια, έκθεση αρχιτεκτονικής που οργανώνεται από το Βελλίδειο Πολιτιστικό Κέντρο. Πεποίθησή μας είναι ότι η υπόθεση της αρχιτεκτονικής δεν είναι δυνατόν να περιγραφεί από μονοδιάστατους αισθητικούς ή τεχνοκρατικούς όρους. Ο χώρος της πόλης και η αρχιτεκτονική των κτιρίων της δεν είναι παθητικοί υποδοχείς της συμπεριφοράς μας. Αντίθετα, ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός δίνει υλική μορφή στις μικρές καθημερινές μας κινήσεις, ενώ ο χώρος της πόλης, οι πλατείες, οι δρόμοι της και η θάλασσά της, γίνονται ο τόπος εγγραφής αλλά και ο τρόπος πραγματοποίησης των κοινωνικών μας εμπειριών. Ο χώρος και η ποιότητα της ζωής μας δεν είναι άλλο από τη ζωή και την ποιότητα του χώρου της πόλης. Ίσως αυτό ακριβώς κάνει δύσκολο να μιλήσουμε για τον πολιτισμό χωρίς να μιλήσουμε για την πόλη, τον χώρο της και την αρχιτεκτονική της. Ως εκ τούτου, η προώθηση και η προβολή της αρχιτεκτονικής συζήτησης αποτελεί πρωταρχικό μέλημα για το Βελλίδειο Πολιτιστικό Κέντρο. Η μεγάλη και συνεχώς διευρυνόμενη ανταπόκριση που είχαν οι προηγούμενες πρωτοβουλίες του Βελλίδειου και το ενεργό ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε για τις συνοδές ομιλίες και τις οργανωμένες ξεναγήσεις αποτελούν για μας ασφαλείς ενδείξεις για την ανάδυση μιας ευαισθησίας για τα ζητήματα της αρχιτεκτονικής της πόλης. Άλλωστε μόνο ως έκφανση της ίδιας ευαισθησίας μπορεί να ερμηνευθεί η μεγάλη και μαχητική συμμετοχή φορέων και ενώσεων πολιτών στη συζήτηση για τις κρίσιμες αποφάσεις αστικού σχεδιασμού, που κρέμονται το τελευταίο διάστημα πάνω από την πόλη της Θεσσαλονίκης. Μιας ευαισθησίας που, έστω και εκ των υστέρων, αναπληρώνει την αυτοκτονική απάθεια με την οποία η πόλη παρακολούθησε, όταν δε συμμετείχε ενθουσιωδώς, στη σαρωτική εκσυγχρονιστική ανοικοδόμησή της κατά την περίοδο 1955-75. Πάντως ο παιδαγωγικός ρόλος των εκθέσεων αρχιτεκτονικής στο Βελλίδειο δεν εξαντλείται στην υπόθαλψη αυτής της ευαισθησίας, που τις πιο πολλές φορές εκφυλίζεται σε ένα δίκαιο πλην μεμψίμοιρο θρήνο για την καταστροφή της γραφικότητας και της ιδιοπροσωπίας της πόλης. Ακριβώς αντίθετα, οι εκθέσεις μαςαποσκοπούν στο να μετασχηματίσουν σε γνώση αυτό το υστερογενές ενδιαφέρον για την αρχιτεκτονική. Πράγματι, οι εκδηλώσεις που προηγήθηκαν αποτελούν μια κατευθείαν συμβολή στην εν εξελίξει αρχιτεκτονική συζήτηση: η έκθεση Loos-Le Corbusier διευκρίνιζε τις καταστατικές αρχές του μοντερνιστικού εγχειρήματος που σημάδεψε τον αιώνα, η έκθεση του Πάνου Κουλέρμου φώτιζε την οικουμενική διάσταση μιας αρχιτεκτονικής σκέψης που εκπηγάζει από το εθνικό μυθολογικό κοίτασμα, ενώ οι εκθέσεις των σχεδίων για το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης και η «αποκατάσταση της χρωματικής οργάνωσης διατηρητέων κτιρίων της Θεσσαλονίκης» προκάλεσαν έναν εποικοδομητικό αρχιτεκτονικό διάλογο.
Η έκθεση «Έξι σύγχρονοι Ιάπωνες: η γενιά του 1990» είναι η πρώτη στη χώρα μας προσέγγιση στη σύγχρονη ιαπωνική αρχιτεκτονική, με εξαίρεση το κατατοπιστικό αφιέρωμα της επιθεώρησης «Θέματα Χώρου και Τεχνών» (21/1990). Στην έκθεση φαίνεται ότι στην Ιαπωνία ανοίγονται μεγάλες δυνατότητες αρχιτεκτονικής δημιουργίας, ακόμη και για τους πολύ νέους αρχιτέκτονες. Όλα τα αστικά κέντρα, το Τόκιο, η 'Οξακα, το Κιότο, η Φουκουόκα ζουν τον οργασμό της μεγάλης ανοικοδόμησης. Συγκροτήματα γραφείων, τράπεζες, δημαρχεία, μουσεία, εμπορικά κέντρα, κατοικίες πολλαπλασιάζονται με ταχύ ρυθμό προκαλώντας τεράστια αλλαγή στο αστικό τοπίο της γιαπωνέζικης πόλης. Ένα τμήμα από τις σχεδιασμένες και κτισμένες αυτές επεμβάσεις παρουσιάζεται στους πίνακες αυτής της έκθεσης. Οι αρχιτέκτονες που έχουν επιλεγεί, γεννημένοι όλοι γύρω στο 1950, σε καμιά περίπτωση δεν αποτελούν ιδιαίτερη καλλιτεχνική ομάδα με ενιαίο προσανατολισμό. Στο έργο τους όμως δηλώνεται το εύρος του πιο επίκαιρου αρχιτεκτονικού προβληματισμού, ο οποίος υπερβαίνει τις οδηγίες τόσο της παλαιότερης, όσο και της πρόσφατης ιαπωνικής αρχιτεκτονικής παράδοσης.
Jackie Kestenbaum, έχει παρουσιασθεί ήδη στη Νέα Υόρκη
ΣΥΜΠΑΡΑΓΩΓΗ:
Columbia University (ΗΠΑ), Obayashi Foundation (Japan)
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΚΘΕΣΗΣ:
Λόης Παπαδόπουλος, Χρ. Σαχανά, Σ. Τσιτιρίδου
ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΚΘΕΣΗΣ:
Ίδρυμα Ιωάννης και Άννα Βελλίδη, Τομέας Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού και Εικαστικών Τεχνών του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ, ΣΑΘ, ΤΕΕ ΤΚΔΜ.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:
Η έκθεση «Έξι σύγχρονοι Ιάπωνες: η γενιά του 1990» είναι η πέμπτη, μέσα σε δύο χρόνια, έκθεση αρχιτεκτονικής που οργανώνεται από το Βελλίδειο Πολιτιστικό Κέντρο. Πεποίθησή μας είναι ότι η υπόθεση της αρχιτεκτονικής δεν είναι δυνατόν να περιγραφεί από μονοδιάστατους αισθητικούς ή τεχνοκρατικούς όρους. Ο χώρος της πόλης και η αρχιτεκτονική των κτιρίων της δεν είναι παθητικοί υποδοχείς της συμπεριφοράς μας. Αντίθετα, ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός δίνει υλική μορφή στις μικρές καθημερινές μας κινήσεις, ενώ ο χώρος της πόλης, οι πλατείες, οι δρόμοι της και η θάλασσά της, γίνονται ο τόπος εγγραφής αλλά και ο τρόπος πραγματοποίησης των κοινωνικών μας εμπειριών. Ο χώρος και η ποιότητα της ζωής μας δεν είναι άλλο από τη ζωή και την ποιότητα του χώρου της πόλης. Ίσως αυτό ακριβώς κάνει δύσκολο να μιλήσουμε για τον πολιτισμό χωρίς να μιλήσουμε για την πόλη, τον χώρο της και την αρχιτεκτονική της. Ως εκ τούτου, η προώθηση και η προβολή της αρχιτεκτονικής συζήτησης αποτελεί πρωταρχικό μέλημα για το Βελλίδειο Πολιτιστικό Κέντρο. Η μεγάλη και συνεχώς διευρυνόμενη ανταπόκριση που είχαν οι προηγούμενες πρωτοβουλίες του Βελλίδειου και το ενεργό ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε για τις συνοδές ομιλίες και τις οργανωμένες ξεναγήσεις αποτελούν για μας ασφαλείς ενδείξεις για την ανάδυση μιας ευαισθησίας για τα ζητήματα της αρχιτεκτονικής της πόλης. Άλλωστε μόνο ως έκφανση της ίδιας ευαισθησίας μπορεί να ερμηνευθεί η μεγάλη και μαχητική συμμετοχή φορέων και ενώσεων πολιτών στη συζήτηση για τις κρίσιμες αποφάσεις αστικού σχεδιασμού, που κρέμονται το τελευταίο διάστημα πάνω από την πόλη της Θεσσαλονίκης. Μιας ευαισθησίας που, έστω και εκ των υστέρων, αναπληρώνει την αυτοκτονική απάθεια με την οποία η πόλη παρακολούθησε, όταν δε συμμετείχε ενθουσιωδώς, στη σαρωτική εκσυγχρονιστική ανοικοδόμησή της κατά την περίοδο 1955-75. Πάντως ο παιδαγωγικός ρόλος των εκθέσεων αρχιτεκτονικής στο Βελλίδειο δεν εξαντλείται στην υπόθαλψη αυτής της ευαισθησίας, που τις πιο πολλές φορές εκφυλίζεται σε ένα δίκαιο πλην μεμψίμοιρο θρήνο για την καταστροφή της γραφικότητας και της ιδιοπροσωπίας της πόλης. Ακριβώς αντίθετα, οι εκθέσεις μαςαποσκοπούν στο να μετασχηματίσουν σε γνώση αυτό το υστερογενές ενδιαφέρον για την αρχιτεκτονική. Πράγματι, οι εκδηλώσεις που προηγήθηκαν αποτελούν μια κατευθείαν συμβολή στην εν εξελίξει αρχιτεκτονική συζήτηση: η έκθεση Loos-Le Corbusier διευκρίνιζε τις καταστατικές αρχές του μοντερνιστικού εγχειρήματος που σημάδεψε τον αιώνα, η έκθεση του Πάνου Κουλέρμου φώτιζε την οικουμενική διάσταση μιας αρχιτεκτονικής σκέψης που εκπηγάζει από το εθνικό μυθολογικό κοίτασμα, ενώ οι εκθέσεις των σχεδίων για το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης και η «αποκατάσταση της χρωματικής οργάνωσης διατηρητέων κτιρίων της Θεσσαλονίκης» προκάλεσαν έναν εποικοδομητικό αρχιτεκτονικό διάλογο.
Η έκθεση «Έξι σύγχρονοι Ιάπωνες: η γενιά του 1990» είναι η πρώτη στη χώρα μας προσέγγιση στη σύγχρονη ιαπωνική αρχιτεκτονική, με εξαίρεση το κατατοπιστικό αφιέρωμα της επιθεώρησης «Θέματα Χώρου και Τεχνών» (21/1990). Στην έκθεση φαίνεται ότι στην Ιαπωνία ανοίγονται μεγάλες δυνατότητες αρχιτεκτονικής δημιουργίας, ακόμη και για τους πολύ νέους αρχιτέκτονες. Όλα τα αστικά κέντρα, το Τόκιο, η 'Οξακα, το Κιότο, η Φουκουόκα ζουν τον οργασμό της μεγάλης ανοικοδόμησης. Συγκροτήματα γραφείων, τράπεζες, δημαρχεία, μουσεία, εμπορικά κέντρα, κατοικίες πολλαπλασιάζονται με ταχύ ρυθμό προκαλώντας τεράστια αλλαγή στο αστικό τοπίο της γιαπωνέζικης πόλης. Ένα τμήμα από τις σχεδιασμένες και κτισμένες αυτές επεμβάσεις παρουσιάζεται στους πίνακες αυτής της έκθεσης. Οι αρχιτέκτονες που έχουν επιλεγεί, γεννημένοι όλοι γύρω στο 1950, σε καμιά περίπτωση δεν αποτελούν ιδιαίτερη καλλιτεχνική ομάδα με ενιαίο προσανατολισμό. Στο έργο τους όμως δηλώνεται το εύρος του πιο επίκαιρου αρχιτεκτονικού προβληματισμού, ο οποίος υπερβαίνει τις οδηγίες τόσο της παλαιότερης, όσο και της πρόσφατης ιαπωνικής αρχιτεκτονικής παράδοσης.
